W wystąpieniu publicznym postaraj się znaleźć trochę przyjemności
Z aktorką Ewą Porębską rozmawiała Marta Osuch.
Pandemia to czas licznych wideokonferencji i spotkań online. Na co powinniśmy zwrócić szczególną uwagę kiedy występujemy jako prelegenci?
Może to zabrzmi mało fantazyjnie, ale mam wrażenie, że najważniejsze przed każdym wystąpieniem, online, czy na żywo - to jednak dobrze wiedzieć CO się ma do powiedzenia. Przygotowanie merytoryczne i znajomość tematu daje nam podstawę do tego, żeby mniej się stresować, bo występujemy w określonym celu - żeby przekazać swoją wiedzę, opinię, czy konkretne informacje.
Każdy ma trochę inny system pracy, ale wydaje mi się, że pomocne jest uporządkowanie wypowiedzi, spisanie najważniejszych punktów (do notatek przecież zawsze można zerknąć).
Z doświadczenia aktorskiego - nie polecałabym ćwiczenia przed lustrem, bo człowiek zaczyna się skupiać na wyglądzie, a nie na wypowiedzi i jej sensie. Lepiej na przykład zarejestrować próbę telefonem, żeby oglądając nagranie, sprawdzić, czy nasza mowa ciała jest naturalna i jak się tego słucha. Można też wcześniej zaprezentować wystąpienie osobie, której ufamy. Zapytać, czy to, co mówimy jest zrozumiałe, wysłuchać jej uwag. W ogóle wypowiadanie słów na głos jest pomocne w ułożeniu myśli i usłyszeniu sensu.
Poza merytoryką i przygotowaniem naprawdę pomaga nastawienie. Warto skupić się na tym, że mam coś ciekawego do powiedzenia, że chcę o czymś opowiedzieć, że na czymś się znam i mogę się tym podzielić. Myślę, że pozytywne podejście do wyzwania zawsze działa na naszą korzyść w sytuacjach stresowych.
Wyspany i wypoczęty umysł pozytywnie wpływa na nasze samopoczucie. Co jeszcze możemy zrobić dla siebie przed wystąpieniem publicznym?
Dla mnie pomocne jest wyciszenie i oderwanie się od tematu przed samym występem. Mam wrażenie, że powtarzanie tekstu, czy nieustanne myślenie o tym, co nas czeka, pogłębia stres. Na 15 minut przed i tak nic już nie zmienimy. Lepiej przygotować się wcześniej, a tuż przed przemówieniem „oczyścić głowę” - przejść się na krótki spacer, posłuchać muzyki, czy usiąść w spokoju i po prostu obserwować, co dzieje się w okół, skupić się na własnym oddechu, rozciągnąć się.
Możesz podzielić się swoimi sprawdzonymi, aktorskimi poradami na to, by nasz głos brzmiał korzystniej?
Jakkolwiek dziwne się to wydaje, dobrze jest sobie pomruczeć, stopniowo obniżając głos. To pozwoli go trochę rozgrzać. Warto też pooddychać głęboko (ale postarać się ten oddech brać rozszerzając żebra, a nie wysoko w klatkę piersiową). Rozmasować mięśnie twarzy, żeby ją rozluźnić.
Tuż przed przemówieniami niewskazane jest jedzenie typu orzechy, chipsy etc., bo okruszki mogą się dostać między struny głosowe i je podrażnić. Dodatkowo obfity posiłek przed wystąpieniem będzie utrudniał koncentrację, bo organizm skupi się na trawieniu.
Kiedy zaschnie nam w gardle, lepiej delikatnie gryźć język, co wspomaga produkcję śliny, niż starać się „odkaszlnąć”.
Zdaję sobie sprawę, że to są mało „romantyczne” porady, ale sprawdzone.
Podczas wystąpień publicznych jesteśmy narażeni na ocenę innych, towarzyszy nam stres. Jakie sposoby radzenia sobie z napięciem sprawdziły się w Twojej pracy aktorskiej?
Stres jest czymś absolutnie naturalnym przy wystąpieniach publicznych, aktorzy też odczuwają tremę. I trzeba się z tym po prostu pogodzić, że w mniejszym, czy większym stopniu, nerwy się pojawią. Tak jak pojawią się myśli o ocenie innych. Jedyny sposób, to postarać się na tego typu myślach nie skupiać, za to w pełni skupić się na zadaniu, na tym co chcę przekazać. Poszukać rozluźnienia w ciele i spokojnie oddychać.
Kiedy czujemy, że w stresie nasze gesty stają się nienaturalne, że nie wiemy co zrobić z rękoma, można posłużyć się rekwizytem, np. wziąć do ręki chociażby długopis.
Ważne, żeby w niekomfortowej sytuacji postarać się znaleźć jak największy komfort własny.
Stoimy na scenie lub zajęliśmy wygodną pozycję przed monitorem. Podsumujmy naszą rozmowę w kilku punktach, na co zwrócić szczególną uwagę, żeby wystąpienie przebiegło zgodnie z planem i zakończyło się sukcesem?
Pogódź się ze stresem, nie walcz z nim. Oddychaj równomiernie. Postaraj się rozluźnić ciało. Stań na mocnych nogach lub usiądź tak, żeby całe stopy dotykały ziemi. Skup się na zadaniu, na treści wypowiedzi, na tym, co chcesz przekazać. Spójrz na publiczność, oswój się z tym, że na ciebie patrzą, ale nie analizuj min poszczególnych osób, nie oceniaj się. Bądź tu i teraz. Nie skupiaj się na pomyłkach, jeśli ci się przydarzą. Perfekcjonizm bywa ograniczający. Jeśli jesteś przygotowany merytorycznie, nie ma powodu, dla którego coś miałoby pójść nie tak. Nie traktuj swojego wystąpienia w sposób pryncypialny i zasadniczy. I postaraj się znaleźć w tym wszystkim trochę przyjemności.
Ewa Porębska - aktorka Teatru Współczesnego w Warszawie, absolwentka Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Krakowie. Zagrała kilkaset spektakli teatralnych, gościnnie pojawia się w polskich serialach.
Zdjęcie: Szymon Szcześniak
Zdjęcie główne (pionowe): Bartek Barczyk
